5. عصب سه قلو(Trigeminal nerve)

* عصب افتالمیک (V1)

- از طریق شکاف اوربیتال فوقانی به حفره اوربیت وارد می شود و به قرنیه/ پوست پیشانی، اسکالپ، پلک ها و بینی/ غشای مخاطی سینوس­ های اطراف بینی و حفره بینی عصب رسانی می کند.

- به سه شاخه تقسیم می شود:

• عصب لاکریمال

- به شاخه زایگوماتیکوتمپورال عصب ماگزیلاری (حاوی الیاف پاراسمپاتیک محرک ترشح اشک) ملحق شده و سپس وارد غده اشکی می شود.

- به ملتحمه و پلک پوست فوقانی عصب رسانی می کند.

• عصب فرونتال

- به دو شاخه سوپرااوربیتال و سوپراتروکلئار تقسیم می شود.

- به سینوس فرونتال، پوست پیشانی و اسکالپ عصب رسانی می کنند.

• عصب نازوسیلیاری

- تحت عنوان عصب اتموئیدال قدامی از طریق سوراخ اتموئیدال قدامی وارد جمجمه می شود.

- از شکاف کنار کریستاگالی وارد حفره بینی شده و به دو شاخه نازال داخلی و نازال خارجی (عصب رسانی به پوست نوک بینی) تقسیم می شود.

- الیاف حسی (به گانگلیون سیلیاری)، اعصاب سیلیاری بلند (حاوی الیاف سمپاتیک برای عضله گشاد کننده مردمک و الیاف حسی برای قرنیه)، عصب اینفراتروکلئار (به پوست پلک ها) و عصب اتموئیدال خلفی (به سینوس های اتموئید و اسفنوئید) از عصب نازوسیلیاری جدا می شوند.

* عصب ماگزیلاری (V2)

- از طریق سوراخ گرد جمجمه را ترک کرده و پس از عبور از حفره پتریگوپالاتین، از طریق شکاف اوربیتال تحتانی به حفره اوربیت وارد می­ شود. این شاخه به پوست روی ماگزیلا/ دندان­های فک فوقانی/ غشای مخاطی بینی، سینوس ماگزیلاری و کام عصب رسانی می کند.

- در ناودان اینفرااوربیتال تحت عنوان عصب اینفرااوربیتال به جلو پیش می رود.

- به شاخه­ های زیر تقسیم می شود:

• عصب مننژیال میانی

- به سخت­شامه حفره کرانیال میانی عصب دهی می کند.

• شاخه زایگوماتیک

- به اعصاب زایگوماتیکوتمپورال (حاوی الیاف پاراسمپاتیک ترشحی-حرکتی به غده اشکی) و زایگوماتیکوفاسیال تقسیم می شود.

- به پوست صورت عصب رسانی می کند.

• دو شاخه­ گانگلیونی

- گانگلیون پتریگوپالاتین را در حفره پتریگوپالاتین آویزان می کنند.

- حاوی الیاف حسی که از گانگلیون به سمت بینی، کام و حلق می روند.

- حاوی الیاف پاراسمپاتیک پس عقده ای که به غده اشکی می روند.

• عصب آلوئولار فوقانی خلفی

- به سینوس ماگزیلاری، دندان های آسیای بزرگ فوقانی، لثه و گونه مجاور آن عصب رسانی می کند.

• عصب آلوئولار فوقانی میانی

- به سینوس ماگزیلاری، دندان های آسیای کوچک فوقانی، لثه و گونه عصب رسانی می کند.

• عصب آلوئولار فوقانی قدامی

- به سینوس ماگزیلاری، دندان های پیشین و نیش عصب رسانی می کند.

* عصب مندیبولار (V3)

- همراه با ریشه حرکتی عصب، از طریق سوراخ بیضی جمجمه را ترک کرده و وارد حفره اینفراتمپورال می­ شود. با الحاق به ریشه حرکتی، تنه عصب مندیبولار تشکیل می­ شود و سپس به یک شاخه کوچک قدامی و یک شاخه بزرگ خلفی تقسیم می گردد. حس پوست گونه/ پوست روی مندیبل و طرفین سر/ دندان های فک تحتانی/ مفصل TM/ غشای مخاطی دهان/ قدام زبان را منتقل می کند.

- شاخه های تنه اصلی:

• عصب پتروزال

- عصب اصلی سخت شامه که با شریان مننژیال میانی طی مسیر می کند.

• عصب عضله پتریگوئید داخلی

- به عضله پتریگوئید داخلی و عضله کشنده کام عصب دهی می کند.

- شاخه های انشعاب قدامی:

• عصب ماستریک

- به عضله ماستر عصب دهی می کند.

• اعصاب تمپورال عمقی

- به عضله تمپورالیس عصب دهی می کند.

• عصب عضله پتریگوئید خارجی
• عصب بوکال

- حس پوست و غشای مخاطی گونه را تامین می کند.

- شاخه­ های انشعاب خلفی:

• عصب اوریکولوتمپورال

- به پوست لاله گوش، مجرای شنوایی خارجی، مفصل TM و اسکالپ عصب دهی می کند.

- الیاف ترشحی حرکتی پس عقده ای پاراسمپاتیک را از گانگلیون اوتیک به غده پاروتید حمل می کند.

• عصب لینگوآل

- در عمق حفره اینفراتمپورال به عصب کورداتیمپانی ملحق شده و حس عمومی دو سوم قدامی زبان و کف دهان را منتقل می کند.

• عصب آلوئولار تحتانی

- وارد کانال مندیبولار شده و به دندان های فک تحتانی عصب دهی می کند.

- قبل از ورود به کانال، عصب میلوهایوئید (به عضله میلوهایوئید و بطن قدامی عضله دیگاستریک) از آن جدا می شود.

- تحت عنوان عصب منتال از سوراخ منتال خارج شده و به پوست چانه عصب دهی می کند.

• شاخه ارتباطی

- از عصب آلوئولار تحتانی به عصب لینگوآل می رود.