3. عصب حرکتی چشمی(Oculomotor nerve)

نکات بالینی

• در ضایعات کامل عصب اکولوموتور، چشم نمی ­تواند به بالا، پایین و یا داخل حرکت کند. بنابراین در حالت استراحت در اثر فعالیت عضلات رکتوس خارجی و مایل فوقانی، چشم به ترتیب به سمت خارج (استرابیسم خارجی یا لوچی خارجی) و پایین نگاه می­ کند. در این حالت بیمار دچار دوبینی (diplopia) می­ شود. همچنین افتادگی پلک فوقانی (ptosis) به علت فلج شدن عضله بالابرنده پلک فوقانی ایجاد می­ شود. در اثر فلج شدن اسفنکتر مردمک و عدم وجود مقاومت در برابر عضلات گشاد کننده مردمک که توسط رشته ­های سمپاتیک عصب ­دهی می­ شوند، مردمک گشاد شده و نسبت به نور واکنش نشان نمی­ دهد. در این حالت تطابق چشم نیز از بین می­ رود.

• ضایعات ناقص عصب اکولوموتور شایع بوده و ممکن است در این حالات عضلات داخل چشمی یا خارج چشمی سالم باقی بمانند. به حالتی که در آن عصب ­دهی عضلات خارج چشمی در اثر ضایعه درگیر نشود، ولی عصب­ دهی خودکار عضلات تنگ کننده مردمک و مژگانی آسیب ببینند، افتالموپلژی داخلی (internal ophthalmoplegia) گفته می­ شود. همچنین به حالتی که در آن عضلات تنگ کننده مردمک و مژگانی آسیب نبینند و عضلات خارج چشمی فلج شوند، افتالموپلژی خارجی (external ophthalmoplegia) گفته می­ شود.

• شایع­ترین علل درگیری عصب اکولوموتور دیابت، آنوریسم، تومور، تروما، التهاب و بیماری­های عروقی می­ باشد.