12. عصب زیرزبانی (Hypoglossal nerve)

نکات ضروری عصب هایپوگلوسال (XII):

*عصب حرکتی است.

*هسته حرکتی آن در بصل النخاع در کف بطن چهارم قرار دارد.

*رشته­ های آن به صورت 15-10 ریشه کوچک از شیار قدامی-طرفی بصل النخاع (بین پیرامید و زیتون) خارج شده و از طریق کانال هایپوگلوس جمجمه را ترک می­ کنند.

*پس از خروج از جمجمه به سمت پایین و خارج رفته به طوری که ابتدا در عقب عصب واگ قرار دارد اما در محاذات گانگلیون تحتانی واگ آن را از خارج قطع می ­کند. با عبور از بین شریان کاروتید داخلی و ورید ژوگولار داخلی به کنار تحتانی بطن خلفی عضله دیگاستریک می­ رسد، شریان اکسی­پیتال را دور می­زند و در حالی که از عمق بطن خلفی عضله دیگاستریک عبور می ­کند وارد ناحیه ساب مندیبولار می ­شود. سپس از بین عضلات مایلوهایوئید و هایپوگلوس گذشته و با عبور از ضخامت عضله جنیوگلوس وارد عضلات زبان می ­شود.

*به تمام عضلات زبان (به جز پالاتوگلوس) عصب­ دهی می ­کند.

*در بخش فوقانی مسیر، الیاف C1 شبکه گردنی به این عصب متصل می­ شوند.

*عملکرد آن شامل کنترل شکل و حرکات زبان است.